Przeczytaj fragment książki „Noszenie dzieci”

  Kup książkę taniej w pakiecie:

 [product id="25322, 20904"]

ZASPOKAJANIE POTRZEB NIEMOWLĘCIA

Zaspokajanie potrzeb dziecka ma znaczenie w kształtowaniu więzi, ponieważ:

• stanowi dla niego komunikat, że jego potrzeby są istotne, co oznacza, że ono samo jest dobre i ważne,
• wraz z uczuciem zaspokojenia daje mu poczucie sprawczości, bycia skutecznym, wpływania na relacje i otaczającą rzeczywistość.

Do fundamentalnych potrzeb niemowlęcia należą potrzeby:

• Fizjologiczne, czyli związane z ciałem. Zaspokajamy je zazwyczaj natychmiast, gdy dostrzeżemy u dziecka dyskomfort. Są to: głód, pragnienie, sen i chłód (lub gorąco).
• Bliskości, której źródłem jest dotyk. Dotyk jest jednym z podstawowych zmysłów, dzięki którym noworodek
  poznaje świat.
• Autonomii, czyli niemowlęce „nie”. Jeśli będziemy widzieć sygnały, że dziecko ma już dosyć (jedzenia, zabawy, dotyku), i umiejętnie na nie zareagujemy, pomożemy mu budować własną tożsamość.
• Stymulacji. Każdy człowiek, nawet najmniejszy noworodek, ma naturalną potrzebę poznawania świata. Ciekawość świata warto zaspokajać poprzez umiarkowaną stymulację, np. w chuście.

Płacz – język niemowląt

Dziecko sygnalizuje swoje potrzeby jedynym dostępnym mu językiem – płaczem. Im silniejsza potrzeba, tym głośniejszy płacz. Przy czym rodzic, który sprawnie komunikuje się z własnym dzieckiem, potrafi dostrzec potrzebę już na etapie jej wczesnych objawów, czyli zanim niemowlę zapłacze.

W przypadku głodu będzie to np.:

• rozglądanie się,
• coraz bardziej aktywne poruszanie rączkami i nóżkami,
• mruczenie, stękanie, cmokanie,
• szukanie piersi ustami,
• ssanie rączki,
• wsuwanie i wysuwanie języka.

Szybkie odczytywanie potrzeb

Płacz bywa nazywany również późnym objawem danej potrzeby (głodu, zmęczenia, wychłodzenia). Skoro tak, muszą istnieć inne sposoby, by tę potrzebę rozpoznać. Widzieliśmy to na przykładzie oznak głodu.

Zaliczamy do nich:

• coraz gwałtowniejsze ruchy rąk i nóg dziecka,
• wiercenie się, kręcenie,
• pomruki,
• rozglądanie się (np. w poszukiwaniu bliskości z opiekunem),
• w przypadku senności: ziewanie, przymykanie oczu,
• łapanie się za ucho,
• w przypadku zimna: marmurkowa skóra.

Jednak każde niemowlę porusza się w powyższych ramach w sposób bardzo zindywidualizowany. Nawet pośród bliźniąt istnieją różnice w sposobie sygnalizowania potrzeb! Jako rodzice jesteśmy zaprogramowani do tego (m.in. dzięki gospodarce hormonalnej i strukturom mózgowym), by przyswoić sobie ten język (proces bondingu). Szybka i adekwatna reakcja opiekuna na okazywaną potrzebę kształtuje u dziecka poczucie sprawczości (wpływu na rzeczywistość). Innymi słowy, sprawia, że dziecko czuje, iż jest skuteczne. W ten sposób nabiera zaufania do siebie i rodziców. Wzrasta w nim świadomość, że jest otoczone opieką, co buduje jego poczucie bezpieczeństwa. 

Im szybsza reakcja opiekuna na potrzebę dziecka, tym lepiej. Określa się, że optymalny czas reakcji na sygnał dziecka wynosi od 0,2 do 0,8 sekundy19. Pozwala to małemu człowiekowi dostrzec związek między jego zachowaniem a reakcją rodzica. 

Dzieci, których potrzeby są zaspokajane:

• rzadziej reagują lękiem na nowe sytuacje,
• są ciekawe otoczenia,
• częściej się uśmiechają,
• potrafią sprawnie ocenić ryzyko,
• lepiej radzą sobie ze stresem,
• samodzielnie kształtują swoje miejsce w grupie rówieśniczej,
• potrafią regulować późniejsze relacje z innymi ludźmi.

Warto pamiętać, że zaspokajanie potrzeb dziecka nie jest tożsame z wyprzedzaniem tych potrzeb. Niezaspokojone potrzeby mogą stać się impulsem do rozwoju: niemowlę zacznie podejmować śmiałe próby, aby je samodzielnie zaspokoić w warunkach zapewniających poczucie bezpieczeństwa. 

Jak noszenie pomaga w zaspokajaniu potrzeb niemowlęcia:

• Mając nieustanny kontakt fizyczny z dzieckiem owiniętym w chustę, brzuch do brzucha, bardzo szybko uczymy się jego indywidualnego systemu sygnałów i jesteśmy w stanie reagować na potrzeby, zanim pojawi się płacz. Dostrzegamy drobne poruszenia niemowlęcia, czujemy, że malec zaczyna się wiercić, zanim jeszcze zacznie płakać. Pozwala to zareagować niemal w tej samej sekundzie.
• Dzieje się to dzięki intensywnej pracy naszego mózgu, który przetwarza zachowania dziecka. Ponadto nauka ta odbywa się w komfortowych warunkach, w towarzystwie serotoniny, oksytocyny, dopaminy i endorfin, które są wytwarzane za pomocą dotyku.
• Szybka reakcja sprawia, że w domu jest mniej płaczu. Zwiększa to nasz wspólny komfort życia.

POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA

Poczucie bezpieczeństwa jest fundamentem więzi, ponieważ:

• zaufanie do rodzica uczy dziecko zaufania do swoich potrzeb i do świata, w którym żyje,
• jest doświadczeniem dobrostanu psychofizycznego, który staje się podstawą zdrowego rozwoju oraz osobowości dziecka,
• daje dziecku bazę, dzięki której może odważnie ruszyć w świat.

Czym jest poczucie bezpieczeństwa

Jest to psychofizyczny dobrostan wynikający z zaspokojenia najważniejszych potrzeb, ale też poczucie pewności, zaufania i przewidywalności, które są niezbędne każdemu człowiekowi do przetrwania i rozwoju. Kiedy w odpowiedzi na wysyłane komunikaty (np. płacz) dziecko otrzymuje troskliwą obecność opiekuna oraz kojący dotyk, buduje się w nim poczucie bezpieczeństwa. 

Poczucie bezpieczeństwa jest zarówno sposobem, jak i pochodną tworzenia udanej więzi.

Poczucie bezpieczeństwa będzie najważniejszą potrzebą dziecka w ciągu pierwszych dwóch lat jego życia, lecz podwaliny pod budowę udanej więzi zostaną w tym zakresie położone w ciągu pierwszego roku.

Jak rodzi się poczucie bezpieczeństwa

Pierwsze doświadczenia niemowlęcia, sposoby sprawowania nad nim opieki i odpowiadania na wysyłane przez nie sygnały zostaną przez dziecko zakodowane jako „roboczy model rzeczywistości”. Stanowi on odpowiedź na pytanie: „Czy mogę czuć się bezpiecznie?”. Na tym fundamencie zbuduje ono (lub nie) udaną więź z opiekunem oraz przekonania dotyczące tego, czy świat jest przyjaznym, czy też wrogim miejscem do życia.

Dziecko buduje bezpieczną więź z opiekunem na podstawie swoich pierwszych doświadczeń.
Bezpieczeństwo emocjonalne jest zrębem, na którym opierają się więź i osobowość dziecka.

Doświadczenie bezpiecznej, wspierającej obecności rodziców w pierwszym okresie życia pozwala dziecku zbudować bezpieczną bazę, z której z coraz większą odwagą będzie mogło wyruszać na podbój świata: oddalać się, swobodnie eksplorować, eksperymentować. Bezpieczna baza, która początkowo jest fizycznym doświadczeniem powrotu w troskliwe ramiona rodzica, zostaje w dalszym rozwoju dziecka uwewnętrzniona – staje się wewnętrznym zasobem, z którego dziecko może korzystać nawet podczas nieobecności rodzica.

Jak noszenie zapewnia poczucie bezpieczeństwa

Noszone dziecko ma zapewniony stały dostęp do rodzica. Może uczyć się świata z jego bezpiecznych ramion, liczyć na jego szybką reakcję, kiedy czuje strach, jest mu zimno lub ma mokrą pieluszkę. Tak buduje się w nim pewność, że jego potrzeba spotka się z zaspokojeniem i że rodzic jest w stanie zapewnić mu niezbędny komfort i dobrostan. Jako noszeniak rodzi się przecież zupełnie niesamodzielne, zdane na opiekę dorosłych.

 Więcej przeczytasz w naszej książce „Noszenie dzieci”:

 [product id="16842, 18165, 20904"]

Wasze opinie o naszej książce:

Zobacz naszą Kolekcję położniczą

Poznaj nasze książeczki Niuniuś - o emocjach małego dziecka:

[product id="23455, 25343, 25388, 23512, 23528, 24390, 24392, 23591, 23455, 23692, 24390, 24392, " slider="true"]

Poznaj naszą Serię Rodzicielską – tworząc ją myśleliśmy o tym, czego najbardziej potrzebują rodzice.