Książka o doświadczaniu przemocy wśród dzieci i nastolatków – jak reagować, zapewniać wsparcie oraz dbać o bezpieczne środowisko – przewodnik i 10 opowieści terapeutycznych osób, które poradziły sobie z trudnościami w relacjach rówieśniczych i przemocą w szkole, na podwórku i w cyberprzestrzeni.
W pakiecie kupisz taniej
[product id="30444, 29666, 29667, 29664, 29665, 29759, 29758"]
Kiedy twoje dziecko doświadcza przemocy, to zamiast dawać „dobre” rady albo konfrontować się w szkole, zadbaj, aby umiało rozwiązać problemy samodzielnie, a jeśli trzeba, to przy wsparciu dorosłych.
Czego dzieci naprawdę potrzebują, by wzmacniać swoją odporność psychiczną, poczucie wartości i sprawczość? Autorzy pokazują, jak radzić sobie w sytuacji przemocy rówieśniczej, oraz przedstawiają 10 opowieści terapeutycznych o dokuczaniu, wykluczaniu, dręczeniu, cyberprzemocy, gaslightingu i innych.
Według badania FDDS 57% polskich dzieci doświadczyło przemocy rówieśniczej, a 89% było świadkami takich zdarzeń – w szkole, na podwórku i w świecie wirtualnym. Dlatego to właśnie odporność psychiczna jest jedną z najważniejszych kompetencji przyszłości.
Autorzy wskazują, że nie każde rozwiązanie, które od razu przyjdzie nam do głowy (np. konfrontacja u dyrektora szkoły), będzie faktycznie pomocne. To, co jest dziecku naprawdę potrzebne, to wzmocnienie poczucia przynależności do rodziny, odzyskanie sprawczości oraz pozwolenie, by rzeczywiście poczuło: „Jestem sobą. I to jest w porządku!”.
Jak odzyskałam pewność siebie
Wykluczenie ma swoje źródło przede wszystkim w chęci kontroli – pragnieniu dominacji, które może co prawda przyjmować rozmaite postaci, ale u jego podłoża zawsze znajduje się chęć pokazania swojej siły oraz przewagi nad innymi. Trudno zmienić taką sytuację, dopóki nie ustali się, z jakiego powodu jedna osoba dąży do umniejszenia znaczenia drugiej. Może się to wydawać skomplikowane, lecz historia Sary dobrze ilustruje taką dynamikę i pozwala ją zrozumieć. Ta opowieść dotyczy cyberprzemocy. Pamiętajmy, że choć internetowe szykanowanie może być boleśniejsze dla doświadczającej go osoby i zakrojone na większą skalę niż fizyczne zaczepki, jego przyczyny pozostają te same. W przemoc rówieśniczą, niezależnie od tego, czy dochodzi do niej w sieci, czy na żywo, angażują się dzieci o nadmiernej chęci kontroli, które obierają innych za cel swoich działań.
Do refleksji
- Aby móc się bronić, kluczowa jest umiejętność tonowania własnych reakcji.
- Dokuczanie nie wiąże się z żadną osobistą cechą, taką jak wygląd czy sposób mówienia. Jego celem jest zyskanie nad kimś kontroli poprzez skłonienie go do utraty panowania nad sobą.
- Im silniej reagujemy, tym więcej kontroli oddajemy drugiej osobie.
- Próby dopasowania się poprzez rezygnację z tego, kim się naprawdę jest, nie skutkują, a wręcz pozwalają wykluczającym osobom zyskać jeszcze większą kontrolę.
- Nie wszyscy uważają, że jest to w porządku. Osoby będące świadkami dokuczania często czują się niezręcznie, są zdezorientowane i nie wiedzą, jak się zachować, gdy znajdują się w takiej sytuacji.
Nowa perspektywa i ziarnko nadziei
- Znalezienie sposobu na zachowanie emocjonalnego dystansu wobec nękania jest kluczem do wzmocnienia się i większej pewności siebie.
- Osoby w naszym otoczeniu zauważą tę zmianę i zaczną zachowywać się przyjaźniej.
- Zaufany dorosły może pomóc ćwiczyć nowe umiejętności.
- Często wystarczy prosta, spokojna, powtarzalna odpowiedź na zaczepki, aby skutecznie się im przeciwstawić.
- Ćwiczenie tej nowej odpowiedzi z „trenerem” sprawi, że będzie się zdawała niewymuszona i naturalna.
Warto, abyśmy służyli wsparciem naszemu dziecku lub nastolatkowi. Wspólnie możemy wypracować skuteczny plan. Jednak niezależnie od tego, jak wiele wskazówek przekażemy dziecku, to ono będzie musiało zastosować tę strategię w praktyce. Wówczas poczuje, że to dzięki niemu sytuacja się zmieniła – i będzie miało rację, bo rzeczywiście będzie to jego zasługa.
Dzieci, które nauczą się stanowczo i spokojnie określać swoje granice, będą mogły wykorzystywać tę umiejętność wielokrotnie, aż do dorosłości. Jeżeli zrozumieją, o co naprawdę chodzi w sytuacji, gdy ktoś je poniża, oraz nauczą się radzić sobie z tym, jakość ich życia się zmieni.
Mam na imię Sara. Mam 16 lat. Moja historia opowiada o tym, jak wyjść z sytuacji, w której inni czują nad nami przewagę i bawią się naszym kosztem. Być może ta opowieść o moich trudnościach oraz o tym, jak sobie w końcu poradziłam, okaże się dla kogoś pomocna. Bardzo żałuję, że idąc do siódmej klasy, nie wiedziałam tego, co wiem teraz. Pozwoliłoby mi to uniknąć naprawdę wiele cierpienia.
Do czasu, gdy zaczęłam siódmą klasę w Grover Middle School na przedmieściach Baltimore, zazwyczaj lubiłam szkołę. Nigdy nie byłam szczególnie popularna ani nic takiego, ale nie robiono też ze mnie pośmiewiska. Nie byłam jednym z tych dzieciaków z wymalowaną na plecach wielką czerwoną tarczą strzelniczą, o których czasem się słyszy.
Odkąd pamiętam, Amy od zawsze była moją przyjaciółką. Nasze mamy też się przyjaźniły – pracowały razem w domu towarowym Macy’s do czasu, aż moją mamę zwolniono. Czuły się w swoim towarzystwie tak dobrze jak ja i Amy. Gdy się spotykały, my również się spotykałyśmy. A takie okazje zdarzały się dość często. Moja mama rozwiodła się z tatą, gdy miałam dwa lata. Z kolei tata Amy często podróżował służbowo.
Rozmawiałyśmy o wszystkim: znajomych, ciuchach, rodzicach, czasem nawet o dziwacznych fryzurach pana Olsteda, naszego wychowawcy w siódmej klasie, który ogólnie był spoko. Ale serio, chyba musiał sobie sam ścinać włosy, bo miał nierówne z tyłu i na czubku głowy, a gdy się pochyli, niekiedy widać było łyse placki.
Wiem, że powiedziałam, że mogłam pogadać z Amy o wszystkim, ale w siódmej klasie nagle się to zmieniło. Kilka tygodni po rozpoczęciu roku szkolnego zaczęła się zachowywać wobec mnie trochę inaczej niż zwykle. A później wszystko się zepsuło.
Początkowo nie widziałam żadnej zmiany. Spędzałyśmy razem czas na przerwach, pomiędzy lekcjami i na stołówce. Niekiedy towarzyszyły nam Lisa i Marcie. Ale gdy dołączyła do nas nowa dziewczyna, Harriet, zrobiło się jakoś dziwnie.
Nie miała najmniejszego problemu z odnalezieniem się w nowej szkole. Wszyscy chcieli się z nią kumplować. Jest urocza, wysoka, zabawna i wyluzowana. W dodatku ma dwie starsze siostry, więc wie właściwie wszystko o chłopakach, ciuchach, makijażu i tak dalej. Wygląda świetnie we wszystkim: w tunikach, crop topach, w obcisłych i w luźnych ubraniach. Naprawdę nie ma znaczenia, co na siebie włoży. Chciałabym wyglądać choć w połowie tak dobrze jak ona, gdy ma zły dzień.
Kiedy Lisa i Marcie zaczęły spędzać czas z Harriet, z dnia na dzień wszystko się zmieniło. Zaczęły ubierać się tak jak ona, mówić w podobny sposób, a nawet wywracać tak samo oczami, gdy powiedziałam coś, co w ich ocenie zabrzmiało zbyt boomersko.
Więcej przeczytasz w książce "Odporność psychiczna. Jak wzmacniać dzieci i nastolatki w radzeniu sobie z przemocą"
[product id="29663"]
